ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΦΩΝΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τα ρήματα και να εντοπίσετε τη φωνή και τη διάθεση τους.

1. Εξαιτίας της πυρκαγιάς κάηκε μεγάλο μέρος της δασικής έκτασης και καταστράφηκαν ολοσχερώς δεκάδες σπίτια.
2. Οπλίστηκα με  κουράγιο  και ξεκίνησα το δύσκολο έργο.
3. Ντύθηκα και ετοίμασα το γεύμα.
4. Ο Νικόλας αναπαύεται στο καναπέ,Μαίρη.Ξεκουράσου κι εσύ.
5. Στις διακοπές μετά την ηλιοθεραπεία κάηκα και αναζήτησα εφημερεύον φαρμακείο,για να αγοράσω αντιφλογιστική κρέμα.
6. Αγαπιόμασταν πολύ,αλλά χωρίσαμε.
7. Στεναχωρήθηκα που τον είδα να κόβεται με εκείνο το αιχμηρό αντικείμενο που κρατούσε.
8. Συλλογιζόταν τη θάλασσα και αναπολούσε τις καλοκαιρινές διακοπές.
9. Ο ανεμοστρόβιλος ξερίζωσε δέντρα και παρέσυρε λογιών λογιών αντικείμενα στο πέρασμά του.
10. Οι Έλληνες έδωσαν τη ψυχή τους και αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. 

ΟΙ ΦΩΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

ΦΩΝΗ : Ένα σύνολο από τύπους που σχηματίζει ένα ρήμα.Κάθε ρήμα σχηματίζει δύο σύνολα από τύπους,δηλαδή έχει δύο φωνές.

1. Ενεργητική φωνή: Το σύνολο των ρηματικών τύπων που στο α' ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα έχουν κατάληξη -ω,-ώ.
2. Παθητική φωνή: Το σύνολο των ρηματικών τύπων που στο α' ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα έχουν κατάληξη -μαι.

Αποθετικά ρήματα είναι εκείνα που σχηματίζουν μόνο παθητική φωνή, όπως το αισθάνομαι , το δέχομαι.Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υφίστανται οι ενεργητικοί τύποι ''αισθάνω'', ''δέχω'' .Από την άλλη υπάρχουν κάποια ρήματα που έχουν μόνο ενεργητική φωνή,χωρίς να έχουν κάποια συγκεκριμένη ονομασία π.χ. τρέχω,ζω.

ΔΙΑΘΕΣΗ: Φανερώνει αν το ρήμα ενεργεί,παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

1. Ενεργητική διάθεση: Το υποκείμενο του ρήματος ενεργεί.                                                              π.χ. Ο Κωστής τρέχει.
2. Παθητική διάθεση: Το υποκείμενο του ρήματος δέχεται μια ενέργεια από κάποιον άλλο (''παθαίνει'' κάτι).                                                                                                                               π.χ. Η Μαρία λούζεται από τη κομμώτρια.
3. Μέση διάθεση: Το υποκείμενο του ρήματος ενεργεί και η ενέργεια επιστρέφει στο ίδιο άμεσα ή έμμεσα.                                                                                                                                             π.χ. Η Μαρία λούζεται καθημερινά.
4. Ουδέτερη διάθεση: Το υποκείμενο του ρήματος βρίσκεται σε μια κατάσταση.                              π.χ. Ο Κωστής αναπαύεται.

• Να σημειώσουμε ότι ένα ρήμα ενεργητικής φωνής μπορεί να είναι παθητικής διάθεσης,δηλαδή η διάθεση του ρήματος δεν εξαρτάται από τη φωνή.

Α' κλίση των ουσιαστικών-Θηλυκά Ονόματα

Κατά την α' κλίση των ουσιαστικών κλίνονται ονόματα αρσενικά και θηλυκά.
Στη κλίση αυτή δεν περιλαμβάνονται ουδέτερα.
Στα αρσενικά εντάσσονται όσα λήγουν σε -ης π.χ. ποιητής και σε -ας π.χ. λοχίας
Στα θηλυκά εντάσσονται όσα λήγουν σε -α π.χ. μᾶζα και σε -η π.χ. κώμη.


Τα θηλυκά με κατάληξη -α τα διακρίνει μια ιδιαιτερότητα.

Άλλοτε σχηματίζουν τη γενική και τη δοτική τους σε -ης και -η 
 π.χ. 

ονομαστική: ἡ γλῶσσα
γενική:         τῆς γλώσσης
δοτική:         τῇ γλώσσῃ και άλλοτε σε -ας και -α  π.χ. ονομαστική: ἡ πολιτεία γενική:         τῆς πολιτείας δοτική:         τῇ πολιτείᾳ

Ας δούμε λοιπόν τον κανόνα, που διαχωρίζει ποια θηλυκά τρέπουν στη γενική το -α σε -η και ποια θηλυκά το διατηρούν:

• Όταν πριν την κατάληξη -α, υπάρχει σύμφωνο εκτός από ''ρ'', τότε το ''α'' αυτό ονομάζεται μη καθαρό και είναι βραχύχρονο, οπότε η γενική και η δοτική τρέπεται σε ''η''.

        π.χ. ἡ μᾶζα, τῆς μάζης, τῇ μάζῃ , ἡ βασίλισσα, τῆς βασιλίσσης, τῇ βασιλίσσῃ , ἡ                     τρίαινα, τῆς τριαίνης, τῇ τριαίνῃ...

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
                                                   

ἡ θάλασσα
τῆς θαλάσσης
τῇ θαλάσσῃ
τήν θάλασσαν
(ὦ) θάλασσα

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
                                                        

αἱ θάλασσαι
τῶν θαλασσῶν
ταῖς θαλάσσαις
τάς θαλάσσας
(ὦ) θάλασσαι

Όταν όμως πριν την κατάληξη -α υπάρχει φωνήεν ή ''ρ'' , τότε το ''α'' είναι καθαρό, είναι μακρόχρονο και διατηρείται σε όλες τις πτώσεις του ενικού.         π.χ. ἡ ἐλαία,τῆς ἐλαίας,τῇ ἐλαίᾳ,ἡ ἐνέργεια,τῆς ἐνεργείας,τῇ ἐνεργείᾳ,ἡ στρατιά,τῆς στρατιᾶς,τῇ στρατιᾷ... Ενικός Αριθμός ἡ στρατιά τῆς στρατιᾶς τῇ στρατιᾷ τήν στρατιάν (ὦ) στρατιά Πληθυντικός Αριθμός αἱ στρατιαί τῶν στρατιῶν ταῖς στρατιαῖς τάς στρατιάς (ὦ) στρατιαί Ας δούμε τώρα τα θηλυκά ονόματα με κατάληξη -η ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ἡ κώμη τῆς κώμης τῇ κώμῃ τήν κώμην (ὦ) κώμη ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ αἱ κῶμαι τῶν κωμῶν ταῖς κώμαις τάς κώμας (ὦ) κῶμαι ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ σε -α                                                                    σε  -η       -α                                                                           -η   -ας ή  -ης                                                               -ης   -ᾳ   ή -ῃ                                                                  -ῃ   -αν                                                                          -ην   -α                                                                             -η     ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ                                -αι -ῶν -αις -ας  -αι